Ga ik nou voetbal kijken of niet? Sturen we een team naar Qatar? En mag de koning erheen?

Afgelopen maand laaide de discussie rondom het WK voetbal in alle hevigheid op. Voor dit kampioenschap moeten er nog wat stadions, wegen en bijgebouwen uit het woestijnzand worden gestampt. De Qatari laten dit doen, in een razend tempo en in de bloedhete zon, door een leger arbeidsmigranten.

Er werd al veel geschreven over de uitbuiting van twee miljoen moderne slaven uit Afrika en Azië en de erbarmelijke omstandigheden waaronder zij werken. Maar eind februari kwam hier een getal aan te hangen. The Guardian schreef dat er minimaal 6500 mensen zijn overleden tijdens de WK-gerelateerde bouwwerkzaamheden. Ter vergelijk: Nederland kent jaarlijks 60 à 70 dodelijke arbeidsslachtoffers.

Het getal 6500 maakte indruk en daarom vroeg Nederland zich massaal af of we wel mee moeten doen aan dit toernooi. Een deel vindt van wel, want: ‘We deden al eerder mee aan sportevenementen in Beijing en Brazilië waar het net zo slecht was.’ Met andere woorden, we hebben al meerdere keren de andere kant op gekeken, dus dan moeten we het nu ook doen. Liever rechtlijnig dan rechtvaardig.

Amnesty belichtte een andere kant. ‘Stel dat een boycot succesvol zou zijn: dan zal een deel van de arbeidsmigranten naar huis worden gestuurd en raken zij hun loon kwijt. Hoe weinig het ook is, dat inkomen hebben zij en hun families hard nodig.’ Dit is een bekend argument waarmee we al jaren onveilige en ongezonde situaties in bijvoorbeeld de kledingindustrie oogluikend toestaan.

Het lastige aan deze discussie is dat de trein al rijdt. Wat moet je nu nog? Natuurlijk hadden we deze opdracht nooit aan Qatar moeten gunnen. Net als opdrachtgevers die VCA eisen, hadden we hier ook moeten zeggen: we nemen alleen biedingen aan van landen die mens en milieu respecteren. Precies zoals we ooit universeel verklaard hebben binnen de Verenigde Naties.

Er wordt gewerkt aan een VN-verdrag waarin de controle van de naleving van mensenrechten-verklaringen wordt geregeld, de UN Treaty on business and human rights. Als dat verdrag van kracht wordt, moeten overheden en bedrijven aantonen dat zijzelf, hun aannemers, hun onderaannemers, alle partijen in de keten, zich fatsoenlijk gedragen jegens mens en milieu. Niet beloven, maar bewijzen. Met een mogelijkheid tot aansprakelijkheidsstelling via de rechter.

Helaas is dat verdrag niet klaar voor 2022, dus wat nu? Voor mezelf weet ik het wel. Ik kijk niet. Makkelijk gezegd, want ik hou niet van voetbal. Daarom beloof ik ook dat ik mijn bankrekening opzeg als blijkt dat de oranje sponsor achter dit toernooi blijft staan. Laat die leeuw deze keer maar mooi in zijn hempie staan.

Foto: Janosch Diggelmann via Unsplash

Meer informatie:

Het artikel uit The Guardian

Revealed: 6,500 migrant workers have died in Qatar as it gears up for World Cup | Global development | The Guardian

Uitleg over UN Guiding Principles en UN Binding treaty door Janneke Bazelmans

https://www.milieurecht.nl/nieuws/internationaal-verdrag-bedrijven-en-mensenrechten

Blader door de blogs: