Als arbeidshygiënist en toekomstig thriller-auteur heb ik de afgelopen weken de straalgrit-ramp op de voet gevolgd. Producent Eurogrit heeft ontdekt dat er onbedoeld asbest zit in een bepaald type straalgrit. Hierdoor zijn medewerkers van minimaal 140 bedrijven tijdens het werk ongemerkt blootgesteld aan asbestvezels.

Wat is straalgrit

Straalgrit wordt gebruikt als straalmiddel. De korrels worden onder grote druk tegen voorwerpen geblazen die schoongemaakt moeten worden. Vergelijk het met het poetsen van de tuintegels met de hogedrukreiniger, maar dan vele malen gewelddadiger. Vuil, vet, graffiti, roest, oude verflagen en aangekoekte producten ketsen op die manier los van gevels, bruggen, industriële ovens, leidingen en alles wat nog meer schoon moet. Je zou het niet direct bedenken, maar dit product wordt in zeer grote hoeveelheden verbruikt. We zijn een proper diersoort zullen we maar zeggen.

Hebben we een probleem?

De vraag is natuurlijk hoe erg het is dat er asbest zat in het straalgrit. De woordvoerder van Eurogrit geeft aan dat er niet veel asbest in zat en dat het gaat om de minst schadelijke asbestsoort: chrysotiel of witte asbest. Maar, melden zij al bij hun eerste berichten, we kunnen verhoogde risico’s bij langdurige en onbeschermde blootstelling niet uitsluiten. De wettelijke grenswaarden zijn gebaseerd op een levenslange blootstelling: 40 jaar lang, 5 dagen per week, 8 uur per dag. Hier praten we over veel kortere blootstelling. Klopt, alleen heeft Eurogrit afgelopen week (naar ik aanneem schoorvoetend) moeten toegeven dat de chrysotiel al vanaf 2015 in het straalgrit zat.

Volledige bescherming

Als je weleens iemand hebt zien stralen, dan weet je dat mensen over het algemeen volledig ingepakt te werk gaan. Overall, laarzen, handschoenen en op het hoofd een kap waar gefilterde verse lucht wordt ingeblazen. Niets aan de hand, zou je zeggen. Misschien niet, zolang de juiste filters gebruikt worden en de kap consequent voor het gezicht is geplaatst. Bovendien zijn er ook nog mensen die het grit na afloop opruimen. Die zijn meestal al wat minder behangen met persoonlijke beschermingsmiddelen. En dan hebben we het nog niet over de mensen die toevallig in de buurt ander werk moesten doen.

Verhoogd risico?

iSZW (“arbeidsinspectie”) laat een onderzoek uitvoeren door TNO en Kiwa om de blootstelling van alle betrokkenen in te kunnen schatten. Dat geeft ons informatie, maar wat weten we dan? De kans op het ontwikkelen van specifieke asbest-kanker zal waarschijnlijk erg klein zijn. Pak ‘m beet 1 op een miljoen. Maar wat als je rookt? En wat als je niet zo netjes was in het dragen van beschermingsmiddelen. Bovendien: hoe geruststellend is zo’n kleine kans voor iemand die weet dat hij is blootgesteld en rustig 15 tot 20 jaar mag gaan afwachten voor hij enig idee heeft of hij gezondheidsschade heeft opgelopen door deze asbest.

Hoe??

Ja, de gouden vraag is natuurlijk: hoe kwam die asbest in het grit? Straalgrit wordt onder andere gemaakt van afval van kolencentrales. Daar is de temperatuur dusdanig heet dat alle chrysotielvezels allang uiteengevallen zouden moeten zijn. Maar het chrysotiel is er toch. Dan wordt genoemd dat het grit vervoerd is in verontreinigde schepen. Zou kunnen. Aan de andere kant schijnt het asbest heel mooi homogeen verdeeld te zijn in het grit. Als thrillerschrijver ben ik echt nieuwsgierig naar de rol van de Belgische moeder van Eurogrit: we noemen geen namen. Dit bedrijf heeft toevalligerwijs meerdere dochterbedrijven, waaronder asbestsaneringsbedrijven. Hoe duur zou het volgens de regels afvoeren van asbesthoudend sloopafval zijn?

Non-fictie

In het Eurogritschandaal schuilt een pracht van een thriller. Maar ik laat het voorlopig voor wat het is en schrijf verder aan mijn eigen boek. Ik wacht af tot de inspecteurs en de journalisten klaar zijn met hun spitwerk. Ik ben ervan overtuigd dat daar een non-fictie verhaal uit voortkomt dat vele malen interessanter zal zijn dan ik ooit kan verzinnen.

Wil je meer weten?

www.inspectieszw.nl/onderwerpen/asbesthoudend-staalgrit
www.rijksoverheid.nl…beantwoording-kamervragen-over-gebruik-met-asbest-besmet-straalgrit
www.asbestslachtoffers.nl
www.eurogrit.nl

Blader door de blogs: