‘In Nederland zijn 2,5 miljoen volwassenen laaggeletterd. Zij kunnen niet goed genoeg lezen en schrijven om volwaardig mee te draaien in de maatschappij’.

Ik las dit citaat in de Volkskrant. Laaggeletterden kunnen woorden lezen en deze ook opschrijven. Het gaat mis bij het begrijpen van de tekst. Het artikel vermeldde ook dat de groep laaggeletterden divers is. Toen ging bij mij een alarmbelletje rinkelen. Hou ik hier in mijn werk voldoende rekening mee?

Vooral veel infographics

Wij arboprofessionals hebben bij het geven van voorlichting aan werknemers goed voor ogen hebben dat een deel van de mensen anderstalig is of moeite heeft met lezen. We zijn gedrild in het aanbieden van video’s, oefeningen en vooral veel infographics. Zinnen zijn kort en actief, we mijden of vertalen woorden als carcinogeen en oxiderend en we herhalen de boodschap tot we een ons wegen. Natuurlijk kan het altijd beter, maar we doen ons best.

Doelgroep

Ik maak me meer zorgen om de groep die de Volkskrant als voorbeeld noemde: ‘ondernemers die voor hun administratie zwaar leunen op hun partner, maar die wél een bloemenkwekerij hebben opgebouwd met 35 man in dienst’. Dat zijn de mensen die onze rapporten ontvangen en op basis daarvan de arbeidsomstandigheden in hun bedrijf moeten verbeteren.

Kaf en koren

Helaas bevatten die rapporten ook onderdelen die wettelijk verplicht zijn of noodzakelijk om te snappen hoe de beoordeling plaatsvond. In mijn eigen vakgebied gaat het om dingen als detectielimieten, dampdruk, statistische beoordelingen en niet te vergeten de arbeidshygiënische strategie. Reuzebelangrijk, maar niet direct fijne lectuur.

Ik vind dat dit soort noodzakelijke ballast in de bijlage thuishoort. Vindbaar voor wie het snapt. Het rapport zelf moet uiteraard door woordgebruik en lay-out goed leesbaar zijn, maar het allerbelangrijkste is de samenvatting. Een rapport moet starten met een samenvatting die gestript is van alle poespas. Dit is vaak het enige wat men leest. Onafhankelijk van de geletterdheid. Niet alleen in het midden- en kleinbedrijf, ook bij grote bedrijven en zelfs bij brancheverenigingen.

Bewijs van expertstatus

Een goed rapport is een handvat voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. Het is geen studieboek en het is zeker geen bewijs van onze expertstatus. We zijn zonder uitzondering enorm intelligent en kennen veel vakjargon en moeilijke woorden, maar een rapport is niet de plaats om dat te bewijzen. Hou het simpel. Laat weg wat onnodig is, ook al heb je er nog zoveel tijd in gestoken.

Misschien moet ik het krantenbericht boven mijn bed hangen. Als reminder dat laaggeletterd meer is dan analfabetisme en dat de groep die hiermee te maken heeft groter is dan ik dacht.

Mocht je trouwens willen weten hoe een laaggeletterde zich voelt, lees dan artikel 9.5 van het Arbobesluit en vertel mij welke eisen gelden voor een zelfstandige.
Veel leesplezier.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in het Vakblad Arbo

Meer weten?

Artikel Volkskrant: Zo kan iedereen in Nederland in 2030 lezen en schrijven (oplossing 1: schaf het vak ‘begrijpend lezen’ af) | De Volkskrant

Huh? Wat bedoelt u? Startpagina – Huh? Wat bedoelt u? (huhwatbedoeltu.nl)

Publicatie NVvA. Vastleggen van gegevens van afzonderlijke blootstellingsmetingen van de werkplekatmosfeer. STRATEGIES FOR ASSESSING EXPOSURES RELATIVE TO OELS (STANDARDS)’ (arbeidshygiene.nl)

Foto via Unsplash

Blader door de blogs: