De arbeidsinspectie publiceerde Staat van gezond werk. Helemaal aan het eind van dit rapport vond ik het toppunt van onrecht en de veroorzaker van alle ellende.

Soms is werk ziekmakend. Per jaar overlijden ongeveer 4.000 mensen aan een beroepsziekte. Maar een korter leven is niet het enige dat telt. Een ziekte vermindert ook de kwaliteit van leven. Daarom wordt het effect van een ziekte ook wel uitgedrukt in het aantal gezonde levensjaren dat je verliest door een ziekte. Ofwel hoeveel rotter en korter leven we door een ziekte.
De Nederlandse Arbeidsinspectie meldt dat we jaarlijks 200.000 gezonde levensjaren verliezen door ongezond werk. Bijna de helft hiervan is veroorzaakt door het werken met gevaarlijke stoffen.

Gezondheidsklachten door gevaarlijke stoffen ontstaan meestal geleidelijk. De diagnose vindt vaak 20 tot 30 jaar later plaats. Zo rond de pensioengerechtigde leeftijd. Mede door de lange tijd tussen oorzaak en gevolg is de verdeling tussen de kosten van ziekte bij gevaarlijke stoffen onrechtvaardiger dan bij wat voor andere ziekmakende werkfactor dan ook.

De laatste bijlage van het rapport schat de jaarlijkse kosten door het werken met gevaarlijke stoffen op ongeveer 8,5 miljard euro per jaar. Maar nu komt de essentie. Kijk eens naar de verdeling:

• Werkgevers, 120 miljoen euro (0,120 miljard)
• Maatschappij 1,2 miljard euro
• Werknemers 7,2 miljard euro

Dit is onrechtvaardig. Degene die invloed kan uitoefenen op de arbeidsomstandigheden, die beslist of afzuigsystemen worden aangelegd, handelingen worden gerobotiseerd, minder schadelijke stoffen worden gebruikt, dat is de werkgever. En juist die werkgever lijdt geen centje pijn. Of slechts 1% van alle pijn.

Deze verdeling van de kosten is niet alleen onrechtvaardig, het is ook de oorzaak van alle ellende. Waarom zou je als werkgever investeren in een schonere werkomgeving als de baten daarvan bij een ander liggen en bovendien in de verre toekomst? Minder winst voor het bedrijf, minder bonussen voor het management, minder blije aandeelhouders. En waarvoor? Omdat je daarmee aan je wettelijke en morele plicht voldoet? De pakkans door de arbeidsinspectie is klein, eventuele boetes zijn niet onoverkomelijk en een rechte rug houden als financiële prikkels en druk van aandeelhouders vol op je schouders drukken, is niet voor iedereen weggelegd. Zeker niet als het effect, zieke werknemers, volledig buiten jouw beeld plaatsvindt.

SER, Arbeidsinspectie en FNV willen daarom een verhoging van de capaciteit van de Arbeidsinspectie, een grotere rol van de werknemersvertegenwoordiging, meer inzet van kerndeskundigen bij preventie en verplichte investeringsbudgetten voor arbeidsomstandigheden. Maar is dat genoeg? Volgens mij moeten we de financiële pijn naar voren halen. Bonussen en dividenduitkeringen moeten afhangen van het voldoen aan de wetgeving. Alleen een bonus, alleen uitkering van dividend als blootstelling aan gevaarlijke stoffen aantoonbaar beheerst is. Kunnen we dat afspreken? Kunnen we dat afdwingen?

Ik hoop het. Want je kunt niet verwachten dat mensen stoppen voor een rood verkeerslicht zolang je hen beloont als ze supersnel thuis zijn. Ben je in een recordtempo thuis, dan is dat prachtig, maar dan willen we wel video-opnames van alle groene verkeerslichten op de route.

Beroepsziekten moeten de wereld uit. En dat lukt niet zolang de onrechtvaardige verdeling van ziektekosten blijft bestaan. Pak de oorzaak aan. Laat de veroorzaker mee betalen.

Media:
De PFAS Doofpot – Zembla – BNNVARA

Meer weten:

Staat van gezond werk | Rapport | Nederlandse Arbeidsinspectie (nlarbeidsinspectie.nl)

Kamerbrief Arbovisie 2040 | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl

FNV februari 2023 Een Geniaal Plan

Photocredit: Mart Production| Pexels

Deze blog is gepubliceerd bij Arbo Online

Blader door de blogs: