Jaren geleden bezocht ik Vietnam. Met mijn ogen stijf dichtgeknepen en met mijn hand op de schouder van mijn reisgenoot, schuifelde ik de brede weg over. Brommers met twee of drie passagiers en bepakt met pakketjes die ver boven hen uittorenden, stoven links en rechts langs ons heen. Jij loopt, zij ontwijken. Een ander systeem dan thuis.

Steigers van bamboe

We keken die vakantie onze ogen uit. We waren onder de indruk van de vriendelijke mensen, het lekkere eten en het prachtige landschap. Maar ook van de ambachtelijke fabriekjes waar mensen urenlang moeiteloos gehurkt hun werk deden, waar steigers van bamboe waren gemaakt en waar werkplaatsen zelden een muur of een verharde vloer hadden. Arbeidsomstandigheden die zo anders waren dan wij ze kennen. Anders, maar niet per definitie slechter.

Leuk shirt

Als ik hier in Nederland in een winkel een leuk shirt in mijn handen heb, duur of goedkoop, is de kans groot dat het kledingstuk in Azië gemaakt is. Ik weet niet in wat voor fabriek het gemaakt is. Waren er kinderhandjes bij betrokken? Waren er vluchtwegen? Werd er met chemicaliën gewerkt? Werkten mensen extreem lange uren? Werden ze betaald?

Fundamentele waarheid

De tijd van kruistochten en zendelingenwerk is voorbij. Ieder kan zijn eigen normen en waarden hebben. Maar er is ook zoiets als fundamentele waarheden.

Een van de oudste agentschappen van de Verenigde Naties is de ILO; international labour organisation. Dat is niet raar, want het doel van de Verenigde Naties is wereldvrede. En wereldvrede is onbereikbaar zonder sociale gelijkheid. Sociale gelijkheid is op haar beurt onmogelijk zonder eerlijk werk. En daarom heeft de ILO acht fundamentele afspraken geformuleerd die door de lidstaten (moeten) worden nageleefd. Werk wordt betaald. Kinderen werken niet. Mannen zijn gelijk aan vrouwen. Dat soort uitgangspunten.

Waar ik mij niet bewust van was, is dat een veilige en gezonde werkplek niet is vastgelegd als universeel recht. Misschien komt het daardoor dat de omstandigheden waaronder wordt gewerkt, ondergeschikt zijn aan geld. Een lage kostprijs is leidend. Het personeel ook, maar dan met een lange ij.

100 jaar!

Nu de ILO honderd jaar bestaat, gaat dit hopelijk veranderen. In juni wordt bepaald of veiligheid en gezondheid voortaan horen tot de fundamentele afspraken. Allerlei belangenbehartigers maken zich hard hiervoor, waaronder de internationale vereniging voor arbeidshygiëne (IOHA).
Ik hoop dat het lukt. Zo’n afspraak lost niet alles op, maar is wel een grote stap in de richting van een veilige en gezonde wereld.

En voor de helderheid, het hoeft niet overal hetzelfde te zijn. Liever niet zelfs: ’s Lands wijs, ’s lands eer. Maar er zijn grenzen waar we voor moeten staan. Zeker nu de wereldeconomie grenzen steeds verder laat vervagen.

Blader door de blogs: