‘Bij ons en bij de spooraannemers zijn geen meldingen [van beroepsziekten] bekend’, aldus ProRail naar aanleiding van een uitzending van Zembla. 

Zembla toonde Marco op de bank, arbeidsongeschikt door ernstige longproblemen. Hij had dertig jaar lang bij een van de spooraannemers gewerkt met aantoonbare hoge blootstelling aan kwartsstof. Sprak zijn werkgever de waarheid? Was er echt geen melding van een beroepsziekte bekend? Om maar meteen met het antwoord te beginnen: dat kan. Er zijn drie redenen waarom een werkgever van niets kan weten als zijn werknemer ziek is geworden door het werk.

Onwetende werkgever

Er is sprake van een beroepsziekte als ‘deze is veroorzaakt door een belasting die in overwegende mate plaatsvond in het werk’. Het lastige van dit soort ziekten is dat je nooit met zekerheid kunt zeggen wat de oorzaak was. Zijn de longklachten van Marco het gevolg van jarenlang stofhappen bij het spoor, rookte hij of woonde hij toevallig naast een drukke snelweg? Het kan zijn dat de twijfel over de oorzaak zo groot was dat er om die reden geen melding is gedaan.

Daarnaast is er een rare discrepantie in de wet als het gaat om beroepsziekten ten opzichte van arbeidsongevallen. De werkgever meldt zelf ernstige arbeidsongevallen bij Inspectie SZW. De inspectie onderzoekt vervolgens het ongeval. De bedrijfsarts meldt beroepsziekten bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Die verwerken het jaarlijks in de landelijke statistieken. De werkgever heeft in dit laatste proces geen rol en kan in theorie van niets weten.
Marco is ziek geworden tijdens zijn werkzame leven, terwijl hij in nog dienst was bij de spooraannemer. Veel vaker komt het voor dat iemand na zijn pensioen ziek wordt. Dan komt er meestal geen bedrijfsarts, geen melding en al helemaal geen werkgever aan te pas.

Negatieve terugkoppeling

Kortom, het is in Nederland mogelijk dat een werknemer ziek wordt door het werk terwijl zijn (oud-)werkgever van niets weet. En dat is kwalijk. Een melding is een negatieve terugkoppeling. Een (extra) seintje dat aangeeft dat er iets fout gaat. Een mogelijkheid voor de werkgever om de arbeidsomstandigheden te verbeteren, zodat de nog werkende werknemers niet eindigen als Marco.
Niet alleen de werkgever wist van niets, ook Inspectie SZW bleef in het ongewisse. Als de melding, net als bij een ongeval, bij hen gedaan wordt, is er een mogelijkheid tot onderzoek. Toegegeven, in veel gevallen kan het zijn dat de arbeidsomstandigheden allang gewijzigd zijn. Een beroepsziekte kan twintig, dertig jaar na de blootstelling plaatsvinden. Maar in dit geval had iSZW een verbetering in gang kunnen zetten.

Wijzig de wet

Mijn voorstel zou zijn om de wet te wijzigen. Laat bedrijfsartsen beroepsziekten melden bij iSZW en zet de werkgever en or daarbij in de cc. En laat arbeidshygiënisten hetzelfde doen met blootstellingsmetingen die boven grenswaarden uitkomen. We zullen meer moeten doen dan we nu doen. Anders blijven er Marco’s op de bank bij komen.

Bekijk hier het fragment van Marco uit de uitzending Stofspoor van Zembla.

Bron foto: BNN VARA – Zembla 

Blader door de blogs: