De eisen van de opdrachtgever hebben niet alleen invloed op de gebruikers van het eindproduct. Ook de omstandigheden van de leveranciers worden erdoor bepaald.

We kennen allemaal de Oreo-koekjes: twee zwarte biscuitjes met een wit roomlaagje ertussen. Om de koekjes hun karakteristieke kleur te geven, zijn speciaal behandelde cacaobonen nodig. Het Noordhollands Dagblad schreef: ‘Cacaofabriek Olam in Koog aan de Zaan mengt al jarenlang grote hoeveelheden giftig ammoniak met gemalen cacaobonen om de beroemde Oreo-koekjes zwart te maken.’

De producent van Oreokoekjes, Mondelez, bevestigde dit en haast zich erbij te zeggen dat er geen ammoniak achterblijft in het koekje. Bovendien hebben Mondelez en Olam samen gewerkt aan een verbeterde productiemethode waarbij milieuvriendelijke middelen worden gebruikt.

Want dat was één van de problemen. De ammoniak geeft overlast voor omwonenden en schade aan de omliggende natuur, aldus het Dagblad. De omgevingsdienst sputtert in een eigen reactie op het artikel tegen dat de uitstoot van de fabrieksschoorsteen voldoet aan de vergunning.

Goed om te weten dat we onbeperkt zwarte koekjes kunnen blijven eten en dat de milieuvergunning rondom het bedrijf in de Zaanstreek voldoet. Maar uit de artikelen blijkt ook dat werknemers met regelmaat moeten schuilen voor vrijkomende pieken ammoniak. Zijn zij ook veilig? En wilden we de ammoniakuitstoot niet zoveel mogelijk verminderen?

Dit voorbeeld toont aan dat de eis van de opdrachtgever een hele keten beïnvloedt.

1. Mondelez kiest voor een esthetisch fantastisch zwart-wit-concept voor hun Oreo-koekje
2. De cacaoleverancier Olam spoelt daarom de cacaobonen met ammoniak
3. Een transporteur heeft die ammoniak in Westzaan gebracht

En als er inderdaad ammonia gebruikt wordt door Olam, zoals de omgevingsdienst nog even fijntjes meldt, dan is er ergens nog een grondstofleverancier die het giftige ammoniak verdunt tot het irriterende ammonia.

Dit houdt in dat er voor een koekje met een karakteristiek uiterlijk een processtap nodig is die risico’s kan veroorzaken voor omwonenden en werkenden van de cacaofabriek, verkeersdeelnemers en omwonenden tijdens het transport en mogelijk ook omwonenden en werkenden bij de grondstofleverancier.

Mogelijk zijn alle risico’s beheerst. Maar de vraagt die bij het werken met gevaarlijke stoffen altijd bovendrijft is: kunnen we zonder? In dit geval: moeten de koekjes zwart zijn?

De Oreo website lijkt antwoord te geven onder het kopje ‘Nice to know’. Bij de vraag ‘Waarom hebben de Oreo-koekjes een zwarte kleur’ staat het volgende antwoord: ‘Oreo-koekjes zijn door het bijzondere productieproces en de cacaobonen zwart. Wij gebruiken namelijk specifieke cacaobonen, die tot een specifiek cacaopoeder worden verwerkt. De kenmerkende donkere koekkleur ontstaat tijdens het bakken, waarbij de suiker karamelliseert en in aanraking komt met het bijzonder donkere cacaopoeder.’
Daar hebben we weinig aan. Mondelez antwoordt op de eigen waarom-vraag met een hoe-antwoord. Terwijl het een essentiële vraag is. Ook omdat de Nederlandse overheid van bedrijven verwacht dat de OESO-richtlijnen worden nageleefd. Hierin staat onder andere dat ondernemers milieu-, gezondheids- en veiligheidseffecten moeten voorkomen in de gehele levenscyclus. Alleen als voorkomen echt niet mogelijk is, moeten ze de situatie beheersen.

In deze situatie kunnen problemen met ammoniak in de gehele keten worden voorkomen, namelijk door de koekjes lichtbruin te maken in plaats van zwart. Dat kan, er bestaat al een Oreo Golden, met dezelfde kenmerkende vorm en reliëf, maar met een andere kleur. Dus waarom moet het klassieke koekje zwart zijn?

Bij deze een hartenkreet aan alle opdrachtgevers: Weest u ervan bewust dat uw eis invloed heeft op een hele keten. En waarde maker van Oreo, Mondelez, maak de wereld alstublieft een stukje lichter. Stop met zwartmaken.

Media:
Oreo-koekjes zwart dankzij grote hoeveelheden milieuvervuilend ammoniak | Noordhollands Dagblad

Reactie OD NZKG op Olam-artikel Noordhollands Dagblad   – Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied

Meer weten:
Website van Oreo
Tamara Onos: De N van nek
Ammonia | NIOSH | CDC

Photocredit: Lana Mattice | Unsplash.com

Blader door de blogs: