Wil de eigenaar van de dikke diesel zich melden bij de balie? Dit zinnetje galmde door mijn hoofd toen ik een discussie las op LinkedIn.

De discussie ging over blootstelling aan gevaarlijke stoffen en dan met name over stoffen zonder eigenaar. De vraag was, wie spreek je aan als stoffen geen eigenaar hebben?

De makkelijkst herkenbare gevaarlijke stoffen zijn verpakt en hebben een etiket met een gevarensymbool. Een wit wiebertje met een rode rand waarin een zwart symbool getekend is. Bijvoorbeeld een doodshoofd (giftig), een uitroepteken (gevaarlijke voor de gezondheid) of een exploderend mannetje (ernstig gevaar voor de gezondheid).

Deze producten en de componenten die erin zitten, zijn ergens gemaakt. Een leverancier roerde in potten en pannen en produceerde een stof. Als die leverancier binnen Europa zijn product op de markt brengt, wordt hij door REACH gezien als eigenaar. De eigenaar moet de door hem geproduceerde stoffen registreren, melden welke gevaren aan de stof kleven en als onderdeel daarvan voorzien van een etiket dat voldoet aan de CLP verordening.
In een notendop en wat platgeslagen, maar grofweg wel hoe de vork in de steel zit.

Als een werkgever zo’n stof met eigenaar aanschaft, is er meestal al best wat bekend over de aard van de blootstelling waar zijn medewerkers mee te maken krijgen. Vervolgens kan de werkgever aan de bak om schadelijke blootstelling zoveel mogelijk te voorkomen. In eerste instantie door te zoeken naar een minder schadelijke stof of als dat niet kan door de blootstelling zo laag mogelijk te houden.

Voor zover stoffen mét eigenaar. Nu die zonder eigenaar.
Bij het werk kan ook blootstelling ontstaan aan gevaarlijke stoffen zonder eigenaar. Dat zijn stoffen die tijdens het werk ontstaan, zoals kwartsstof door het boren in beton, houtstof door het zagen van planken, lasrook door het verbinden van metalen en dieselmotoremissie door het gebruik van diesel aangedreven materieel.

Stoffen die gaandeweg het proces ontstaan, een ongewenst bijproduct. Niemand heeft een fabriek gebouwd om die stoffen te produceren en dus is niemand eigenaar.
Het zijn juist deze stoffen die relatief de meeste mensen ziek maken, en vaak ook ernstig ziek. Deze gevaarlijke stoffen zorgen voor het grootste verlies aan gezonde levensjaren, de meeste verkorting van het leven. Dit zijn de stoffen die het leven rotter en korter maken.

Voor stoffen zonder eigenaar is geen etiketje mogelijk, geldt geen REACH en geen CLP, maar omdat er sprake is van blootstelling met mogelijke gezondheidseffecten geldt de Arbowet- en regelgeving wel gewoon. Als er sprake is van blootstelling moet aard, mate en duur in kaart gebracht worden en moeten maatregelen genomen worden om de blootstelling te voorkomen of beperken. De werkgever moet die dikke dieselheftruck vervangen door een elektrische, mechanisch verbinden in plaats van lassen, grondstoffen zonder kwarts toepassen en als dat alles niet kan het systeem sluiten, de stoffen afzuigen of natmaken en al het andere dat nodig is om werkenden te beschermen.

De werkgever dus. Samen met de opdrachtgever. Zij zijn weliswaar geen eigenaar van de stof, maar wel van het probleem. Dus als de eigenaar van die dikke diesel zich even wil melden …

Meer weten?
Wat is REACH? | Rijksoverheid.nl

CLP | Chemische stoffen (chemischestoffengoedgeregeld.nl)

Gevaarlijke stoffen | Arboportaal

Photocredit: Samantha Fortney | Unsplash

Blader door de blogs: