De wormen verorberen het piepschuim alsof het chocola is. Ik kan mijn ogen amper lostrekken van de donkere kriebelbeestjes op het slinkende wit. Fascinerend.

Na het bekijken van het YouTube-filmpje luister ik nog een keer naar het interview tussen Humberto Tan en moleculair bioloog Ömer Uyar. De jonge wetenschapper vertelt daarin hoe hij wormen heeft voorzien van ander darmflora waarna ze verzot zijn op piepschuim. Om wetenschap toegankelijk te maken, heeft hij naast zijn proefschrift, ‘zo’n saaie paper’, ook een expositie van de veelvraten gemaakt.

Vol vuur verhaalt Ömer hoe de wormen hun buikje vullen met het afval waarmee wij in onze maag zitten.

‘Maar kunnen die wormen nog dienen als voedsel voor je agame of vogels?’ vraagt Humberto vertwijfeld. Dat kan, stelt Ömer.

‘Die voelt bij mij niet lekker, hè,’ protesteert Tan. ‘Mijn kip heeft dan die wormen gegeten die plastic hebben gegeten en dat eet ik.’ Hij dacht natuurlijk ook aan dioxine in koeienmelk of de PFAS in Westerschelde-vis.

Maar nee, pareert Ömer, ‘Piepschuim is polystyreen, een keten van styreen. Die wormen breken polystyreen af in monostyreen. En styreen is gewoon natuurlijk.’

Die voelde bij mij dan weer niet lekker. Omdat het natuurlijk is, is het nog niet onschuldig. Styreen is bewezen schadelijk voor de voortplanting en verdacht kankerverwekkend. Bij inademing dan. Geldt dit ook voor inslikken? En, dacht ik, hoe zit het met de additieven in piepschuim?

Alsof hij mijn gedachten hoort, vult Ömer aan dat je brandvertragers uit het piepschuim nauwelijks terugvindt in vissen of garnalen die de wormen eten.

Nauwelijks. Ik zucht nog maar eens diep.

We maken er een bende van. We produceren onbezonnen materialen die we vervolgens nauwelijks kunnen verwerken. Elke keer opnieuw. Is het geen asbest, dan is het DDT, PFAS of EPS (piepschuim). En natuurlijk zijn we enorm innovatief, dus verzinnen we een oplossing voor probleem 1 waarbij niet zelden probleem 2 ontstaat.

Ik denk dat Humberto ook op zijn hoede was. ‘Je hebt gewoon een soort Frankensteins gecreëerd,’ zegt hij. Ik doe een snelle literatuursearch en zie tot mijn opluchting dat de piepschuim-etende wormen en de enzymen in hun maag uitgebreid bestudeerd worden op neveneffecten. Misschien leren we het toch een beetje.

Het zou toch mooi zijn als een nieuw product of proces pas op de markt zou komen op het moment dat we kunnen bewijzen dat er geen gezondheidseffecten te verwachten zijn. En dan gaat het om de hele levensduur; van productie en gebruik tot en met afvalverwerking. Dus alleen nieuwe brandwerende platen, waterafstotende kleding of superlicht isolatiemateriaal, als we onderbouwd kunnen zeggen: ‘Die voelt bij mij lekker.’

Media
Ömer trainde wormen plastic te eten | NPO Radio 1

Deze ‘superwormen’ eten piepschuim: oplossing voor industriële recycling? – Wel.nl (welingelichtekringen.nl)

Onderzoek: meelwormen breken gif uit plastics af | Milieu | hln.be

Wetenschappers bekijken ‘superworm’ die piepschuim eet, met hoop op toepassing in recycling (volkskrant.nl)

Zembla – Het PFAS-schandaal – Zembla – BNNVARA

Meer weten
Insights into plastic biodegradation: community composition and functional capabilities of the superworm (Zophobas morio) microbiome in styrofoam feeding trials | Microbiology Society (microbiologyresearch.org)

Photocredit:  Ivan Bandura | Unsplash.com

Blader door de blogs: